โซล่าเซลล์ หรือ ระบบพลังงานแสงอาทิตย์ คือเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแสงแดดให้กลายเป็นไฟฟ้า เป็นพลังงานสะอาดที่ช่วยลดค่าไฟฟ้าในระยะยาว เหมาะสำหรับทั้งบ้านพักอาศัย อาคารสำนักงาน และโรงงานอุตสาหกรรม ด้วยการลงทุนเพียงครั้งเดียวแต่ให้ผลตอบแทนต่อเนื่องกว่า 25 ปี
โซล่าเซลล์ คือ อะไร โซล่าเซลล์ หรือ “เซลล์แสงอาทิตย์” คืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ชนิดหนึ่งที่เปลี่ยนพลังงานแสง (โฟตอน) ให้กลายเป็นพลังงานไฟฟ้าโดยตรงผ่านปรากฏการณ์ โฟโตวอลเทอิก (Photovoltaic Effect) ทำงานโดยการดูดซับแสงอาทิตย์ด้วยวัสดุเซมิคอนดักเตอร์ เช่น ซิลิคอน เมื่อลำแสงจากดวงอาทิตย์ตกกระทบกับวัสดุเซมิคอนดักเตอร์นี้ จะทำให้เกิดการเคลื่อนที่ของอิเล็กตรอนภายในวัสดุ ซึ่งสร้างกระแสไฟฟ้าที่สามารถนำไปใช้งานได้ พูดง่าย ๆ คือแสงแดดตกกระทบแล้วถูกเปลี่ยนเป็นกระแสไฟฟ้ากระแสตรง (DC) ทันที ไม่ต้องมีส่วนที่เคลื่อนไหวเหมือนเครื่องกำเนิดไฟฟ้ารูปแบบอื่น
หลักการทำงานของโซล่าเซลล์ โครงสร้างสารกึ่งตัวนำ (Semiconductor Junction) แผ่นบาง ๆ ที่ประกอบด้วยซิลิคอนชนิด p-type และ n-type เมื่อประกบกันจะเกิดชั้นรอยต่อ (p-n junction) รับแสง
สร้างแรงเคลื่อนไฟฟ้า (Voltage)
จ่ายไฟฟ้าแบบ DC ชนิดของแผงโซล่าเซลล์มีกี่แบบ 1.แผงโซล่าเซลล์โมโนคริสตัลไลน์(Monocrystalline Solar Colls) ทำมาจาก ผลึกซิลิคอนเชิงเดี่ยว (mono-Si)สังเกตค่อนข้างง่าย เพราะจะเห็นแต่ละเซลล์ลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมตัดมุมทั้งสี่มุม และมีสีเข้มคว่าแผงโซล่าเซลล์ชนิดอื่น
มีประสิทธิภาพสูงสุด เพราะผลิตมาจากซิลิคอนเกรดดีที่สุด โดยมีประสิทธิภาพเฉลี่ยอยู่ที่ 19-23% มีประสิทธิภาพต่อพื้นที่สูงสุด เพราะว่าให้กำลังสูงจึงต้องการพื้นที่น้อยที่สุดในการติดตั้งแผงโซล่าเซลล์
มีอายุการใช้งานยาวนานที่สุด โดยเฉลี่ยแล้วประมาณ 25 ปีขึ้นไป 2 .แผงโซล่าเซลล์โพลีคริสตัลไลน์(Polycrystalline Solar Colls) เป็นแผงโซลาร์ชลล์ชนิดแรก ที่ทำมาจากผลึกซิลิคอน เซลล์แต่ละเซลล์เป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ไม่มีการตัดมุมสีของแผงจะออก น้ำเงิน ไม่เข้มมาก
มีขั้นตอนกระบวนการผลิตที่ง่าย ไม่ซับซ้อน
มีราคาถูกกว่าเมื่อเทียบกับชนิดโมโนคริสตัลไลน์
มีประสิทธิภาพในการผลิตไฟฟ้าเฉลี่ยอยู่ที่ 13-18% 3. แผงโซลาร์เซลล์ชนิด ฟิล์มบาง (Thin Film Solar Colls) คือ การนำเอาสารที่สามารถแปลงพลังานจากแสง เป็นกระแสไฟฟ้า มาฉาบเป็นฟิล์มหรือชั้นบางๆ
ช้อนกันหลายๆชั้น
มีประสิทธิภาพในการผลิตเฉลี่ยอยู่ที่ 7-13% ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับชนิดของวัสดุที่นำมาฉาบ
แผงโซล่าเซลล์มีราคาถูกที่สุด เพราะสามารถผลิต จำนวนมากได้ง่ายกว่า ชนิดผลึกซิลิคอน
แผงโซล่าเซลล์มีประสิทธิภาพต่ำ
สิ้นเปลืองค่าโครงสร้างและอุปกรณ์อื่นๆ เช่น สายไฟ
ไม่เหมาะนำมาใช้ตามหลังคาบ้าน และโรงงาน
การรับประกันสั้นกว่าชนิด ผลึกซิลิคอน 5 ข้อควรรู้ ก่อนติดตั้งโซลาร์เซลล์ ควรวิเคราะห์พฤติกรรมการใช้ไฟก่อนติดตั้ง เพื่อให้ระบบโซล่า “ออกแบบได้ตรงจุด คุ้มทุนไว ใช้งานได้เต็มประสิทธิภาพ” ผู้ติดตั้งควรขอข้อมูล เช่น ใบแจ้งค่าไฟ 12 เดือนย้อนหลัง
ตารางเวลาการใช้งานอาคาร
รายการอุปกรณ์ไฟฟ้าหลัก
ความต้องการในอนาคต เช่น ขยายกิจการ ลงทุนโซลาร์เซลล์ มี 2 แบบ EPC EPC คือการให้บริการติดตั้งโซลาร์เซลล์แบบเบ็ดเสร็จ (Turn-Key) ทั้งด้านการออกแบบทางวิศวกรรม การติดตั้งโครงสร้างระบบโซล่าเซลล์ หรือเข้าใจง่ายๆ ก็คือ ทางบริษัทลูกค้าเป็นผู้ลงทุนระบบเอง การขออนุญาตโครงการ ในรูปแบบของ on grid , Hybrid หรือ Off grid ตามแต่ที่ตกลงกัน
PPA เป็นสัญญาซื้อขายไฟฟ้าที่ผลิตได้จากระบบโซลาร์เซลล์ PPA ถือเป็นโมเดลพลังงานแบบใหม่ที่เพิ่มอำนาจให้กับภาคธุรกิจหรือบริษัทที่ต้องการผลิตไฟฟ้าจากระบบโซล่าไว้ใช้เอง แต่ไม่ได้ต้องการลงทุนตัวระบบฯ ด้วยตัวเอง ซึ่งจะมีบริษัทผู้ให้บริการติดตั้งระบบโซลาร์จะเป็นผู้ลงทุนให้ ทั้งในตัวอุปกรณ์ การติดตั้ง รวมถึงการดูแลรักษาระบบฯ ให้ฟรีทั้งหมด โดยบริษัทที่เข้าร่วมโครงการโมเดลนี้จะจ่ายแค่เพียงไฟฟ้า (ที่ผลิตจากแผงโซลาร์) เป็นรายเดือนตามระยะสัญญาต่อกันเพียงเท่านั้น โดยอัตราไฟฟ้าจะคิดตามหน่วยที่ใช้ในอัตราต่อหน่วยต่ำกว่าการไฟฟ้า ระบบโซลาร์เซลล์มี 3 แบบ ระบบออนกริด (On Grid) คือ ระบบ Solar Cell ที่ขนานกับการไฟฟ้า ไม่ว่าจะ MEA หรือ PEA ตามเขตพื้นที่ ล้วนต้องมีการขออนุญาตเชื่อมต่อกับโครงข่ายของการไฟฟ้าทั้งสิ้น ข้อดีคือ ราคาระบบฯ ไม่สูงเท่า ระบบออฟกริด และสามารถผลิตไฟฟ้าในตอนกลางวันในช่วงที่มีแสง ทำให้ลดค่าไฟช่วง Peak ได้จำนวนมาก ส่วนช่วงเวลาที่หมดแสงแล้ว สามารถดึงไฟฟ้าจากการไฟฟ้ามาใช้ได้ปกติ ซึ่งในช่วงเวลาที่ไม่มีแสงหรือในช่วง Off-peak โดยส่วนใหญ่ค่าไฟฟ้าจะถูกกว่าตอนกลางวัน หรือ ช่วง Peak นั่นเอง
ระบบออฟกริด (Off Grid) คือ ระบบ solar cell ที่ไม่เชื่อมต่อกับการไฟฟ้า ส่วนไฟฟ้าที่ผลิตได้จะถูกเก็บไว้ในแบตเตอรี่ และนำมาใช้งานเมื่อเปิดอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า โดยปริมาณความจุของแบตเตอรี่ (จำนวนลูกแบตเตอรี่) จะขึ้นอยู่กับปริมาณความต้องการใช้พลังงานของบ้านแต่ละหลัง เป็นระบบที่มีราคาสูงกว่า ระบบออนกริด เนื่องจากแบตเตอรี่มีราคาแพง และคาดการเวลาเสื่อมสภาพได้ยาก เหมาะสำหรับติดตั้งในจุดที่ไฟฟ้าเข้าไม่ถึง
ระบบไฮบริดส์ ( Hybrid ) คือ ระบบแบบผสม ที่นำเอา ระบบออนกริด และ ออฟกริด มารวมกันโดยจะมีระบบแบตเตอรี่ มาสำรองพลังงานใช้ในเวลาที่ไม่มีแสง สำหรับกรณีที่เมื่อมีแสงอาทิตย์แล้วผลิตกระแสไฟฟ้ามากกว่าที่นำมาใช้งาน ระบบก็นำกระแสไฟฟ้านั้นชาร์จเข้าแบตเตอรี่ เพื่อนำมาใช้งานได้ต่อไป ซึ่งสำหรับระบบไฮบริดส์ ก็ต้องขออนุญาตจากการไฟฟ้าเช่นเดียวกัน ปัจจุเริ่มเป็นที่นิยม เช็กสถานที่ก่อนติดตั้งโซล่าเซลล์ ก่อนการติดตั้งระบบโซลาร์เซลล์ ไม่ว่าจะเป็นบ้าน อาคารพาณิชย์ หรือโรงงาน สิ่งสำคัญอันดับแรกคือการตรวจสอบความพร้อมของสถานที่ เนื่องจากลักษณะของพื้นที่ส่งผลโดยตรงต่อประสิทธิภาพของการผลิตไฟฟ้า เช่น ขนาดพื้นที่บนหลังคา ทิศทาง แสงแดด และสภาพแวดล้อมโดยรอบ
พื้นที่ติดตั้งควรมีขนาดเพียงพอสำหรับวางแผงโซลาร์ในจำนวนที่เหมาะสมกับความต้องการใช้ไฟ โดยทั่วไปการติดตั้งบนหลังคาต้องมีโครงสร้างแข็งแรงพอรับน้ำหนักได้ หากเป็นอาคารเก่า อาจต้องมีการตรวจสอบโครงสร้างโดยวิศวกรก่อน นอกจากนี้ “ทิศทาง” ของหลังคาก็มีผลอย่างมาก โดยทิศใต้จะรับแดดได้ดีที่สุดตลอดวัน รองลงมาคือทิศตะวันตกและตะวันออก ส่วนทิศเหนือมักไม่เหมาะเพราะรับแสงได้น้อย
อีกประเด็นที่ไม่ควรมองข้ามคือเรื่องของ “เงาบดบัง” ไม่ว่าจะเป็นจากต้นไม้ ตึกข้างเคียง หรือสิ่งปลูกสร้างต่าง ๆ หากมีเงาทับแผงแม้เพียงบางส่วน ก็อาจลดกำลังการผลิตของทั้งระบบได้มากกว่าที่คาด
สุดท้าย ควรตรวจสอบทางเข้า-ออก และพื้นที่สำหรับจัดวางอุปกรณ์อื่น ๆ เช่น อินเวอร์เตอร์ ตู้ควบคุมสายไฟ และพื้นที่สำหรับการซ่อมบำรุงในอนาคต เพื่อให้ทีมช่างสามารถเข้าถึงและดูแลรักษาระบบได้สะดวก
การเลือกบริษัทติดตั้งโซล่าเซลล์ 5.1 ประสบการณ์และผลงานที่ผ่านมา
ตรวจสอบว่าเคยติดตั้งมาแล้วกี่ระบบ
มีลูกค้าจริง รีวิวดี มีภาพหน้างานหรือไม่
มีประสบการณ์ในระบบที่คุณต้องการหรือเปล่า (On-Grid, Off-Grid, Hybrid, PPA ฯลฯ) 5.2 คุณภาพของอุปกรณ์ที่ใช้
ใช้แผงและอินเวอร์เตอร์แบรนด์ที่ได้รับมาตรฐานสากล (IEC, TIS, CE)
มีการรับประกันสินค้า เช่น แผง 25 ปี, อินเวอร์เตอร์ 5–10 ปี 5.3 มาตรฐานการติดตั้ง
มีทีมงานที่ผ่านการอบรม มีวิศวกรควบคุม
ติดตั้งตามหลักความปลอดภัย และมีระบบสายดินครบถ้วน 5.4 บริการหลังการขาย
มีทีมช่างพร้อมเข้าหน้างานหากระบบมีปัญหา
มีการตรวจสอบระบบประจำปีหรือบริการเช็กระยะ
มีเงื่อนไขรับประกันงานติดตั้งที่ชัดเจน 5.5 เป็นบริษัทที่ให้บริการแบบครบวงจร
ดำเนินการตั้งแต่สำรวจ ออกแบบ ขออนุญาต และติดตั้ง
ลดภาระผู้ใช้งานในการประสานงานหลายฝ่าย 5.6 ความโปร่งใสของใบเสนอราคา
ระบุรุ่นอุปกรณ์ ชื่อแบรนด์ จำนวนหน่วย และรายละเอียดให้ชัดเจน
ไม่มีค่าใช้จ่ายแอบแฝงเพิ่มเติมภายหลัง 5.7 มีการจดทะเบียนถูกต้องและน่าเชื่อถือ
ควรเป็นนิติบุคคลที่จดทะเบียนกับกรมพัฒนาธุรกิจการค้า
มีสำนักงานใหญ่ หรือที่อยู่ติดต่อชัดเจน ขั้นตอนการติดตั้งโซล่าเซลล์ ปรึกษาและขอคำแนะนำเบื้องต้น(On-Grid, Off-Grid หรือ Hybrid ) และงบประมาณเบื้องต้น
สำรวจหน้างานและวิเคราะห์โครงสร้าง
ออกแบบทางวิศวกรรม
วิเคราะห์จุดคุ้มทุน (ROI)
เซ็นสัญญา
ดำเนินการขออนุญาตกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง บริษัทผู้ติดตั้งจะดำเนินการยื่นเอกสารขออนุญาตการไฟฟ้า (MEA/PEA) และหน่วยงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ตามขั้นตอนราชการ
บำรุงรักษาระบบโซล่าเซลล์รายปี ติดตั้งโซล่าเซลล์ ราคาเท่าไร ราคาการติดตั้ง โซล่าเซลล์ จะแตกต่างกันไปตามขนาดระบบ (กิโลวัตต์), ประเภทอุปกรณ์ และสถานที่ติดตั้ง เช่น โซล่าฟาร์ม, โซล่าลอยน้ำ เป็นต้น และก็จะขึ้นอยู่กับความยากง่ายของการติดตั้งอีกด้วย ณ ปัจจุบันราคาก็ถือว่าราคาถูกลงมาเยอะมาก แถมยังคืนทุนได้ไว้ใน 3-5 ปีอีกด้วย
สรุป ปัจจุบันการติดตั้งโซลาร์เซลล์มีต้นทุนที่ลดลงมาก พร้อมทั้งสามารถคืนทุนได้ภายใน 3–5 ปี จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับหลายโรงงาน โดยเฉพาะเมื่อราคาแบตเตอรี่ลดลง จึงทำให้หลายโรงงานตัดสินใจลงทุน แต่อย่าลืมสิ่งสำคัญนั่นก็คือ ระบบโซล่าเซลล์ต้องอยู่กับเราถึง 25 ปี ดังนั้นการเลือกบริษัทรับติดตั้งโซล่าเซลล์ ดังนั้น ก็เป็นสิ่งสำคัญ Solar PPM ตอบโจทย์ทุกเรื่องโซล่าเซลล์
